Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Starachowicach od kilku lat realizuje projekt poprawiający jakość zaopatrzenia w wodę i bezpieczne pozbywanie się ścieków. Koszt inwestycji związanych z realizacją projektu sięgnął już 130 mln zł, ale prace nadal trwają. W wyniku już zakończonych inwestycji majątek spółki powiększył się o nieruchomości warte blisko 25 mln zł. Wszystkie powstałe obiekty służą jednemu: poprawie usług świadczonych dla mieszkańców. Jednak wydatki na jego utrzymanie siłą rzeczy musiały się przełożyć na wzrost cen wody i ścieków.

fot. Gazeta Starachowicka

Unijna dyrektywa ściekowa 91/271/EWG do 31 grudnia 2010 roku zobowiązała wszystkie państwa członkowskie do wyposażenia aglomeracji liczących powyżej 15 tys. RLM (tzw. równoważnej liczby mieszkańców) w infrastrukturę kanalizacyjną do odprowadzania ścieków komunalnych oraz takiego oczyszczania ścieków, aby spełniały określone w dyrektywie wymagania.

W przypadku niedotrzymania tego terminu na przedsiębiorstwa wodno - kanalizacyjne lub gminy zostałyby nałożone kary pieniężne lub restrykcje w postaci podwyższonych nawet o 500 procent opłat za wprowadzanie ścieków do wód lub ziemi.

Dającym do myślenia przykładem sankcji za nie wywiązanie się z postanowień UE, jest 5 mln złotych kary nałożonych przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska na wodociągi i kanalizację w Głubczycach za odprowadzanie brudnej wody z oczyszczalni do rzeki Psiny.

Aby uniknąć tego typu konsekwencji i dotrzymać terminu wyznaczonego przez UE, PWiK postanowiło dokonać wielu zmian w gospodarce wodno - ściekowej na terenie powiatu starachowickiego przy wykorzystaniu szansy, jaką są pomocowe środki unijne.

W 2004 roku, dzięki staraniom ówczesnego zarządu spółki oraz władz samorządowych, PWiK otrzymało 68- procentowe wsparcie z Funduszu Spójności Unii Europejskiej na realizację projektu „Wodociągi, kanalizacja i oczyszczanie ścieków w Starachowicach”.

Celem tego przedsięwzięcia było uporządkowanie gospodarki wodno- ściekowej w naszym mieście i gminie Wąchock oraz budowa od podstaw kanalizacji sanitarnej w gminie Mirzec.

Pewność dostaw wody, wydajniejsza oczyszczalnia

Dzisiaj możemy już mówić o sukcesach spółki w związku z ukończeniem większości zadań zawartych w projekcie. Do użytku mieszkańców oddane zostało 12 km nowej magistrali wodociągowej biegnącej z Trębowca do Starachowic.

Korzyści, jakie przyniosła za sobą realizacja tej inwestycji, to przede wszystkim ograniczenie strat wody na przesyle oraz poprawa bezpieczeństwa w jej dostawie.
Zakończone zostały również prace związane z modernizacją ujęcia wody Trębowiec wraz ze stacją uzdatniania wody oraz starachowickiej pompowni Majówka.

Pozwala to na bezawaryjną pracę studni głębinowych w Trębowcu, a nowoczesna technologia zastosowana w procesie uzdatniania wody, wpłynęła na polepszenie jakości wody i obniżenie corocznych obowiązkowych tzw. opłat marszałkowskich nakładanych za pobór wody. Odnowiona magistrala wodociągowa to także gwarancja nieprzerwanych dostaw wody dla mieszkańców przez szereg dekad.

Do użytku oddano również w sumie blisko 60 km nowej sieci kanalizacji sanitarnej oraz 17 przepompowni ścieków. Z tego 16,5 km znajduje się w Starachowicach, blisko 12 km w gminie Wąchock, natomiast w gminie Mirzec do tej pory ukończono budowę 30 km sieci, a wkrótce oddane zostanie kolejne 63 km sieci.

Obecnie jest modernizowana i rozbudowywana oczyszczalnia ścieków w Starachowicach. W jej wyniku przepustowość oczyszczalni wzrośnie do 1000 m sześc. na godzinę. Trzeba też pamiętać, że zbiorowy system odprowadzania ścieków jest najtańszą formą pozbywania się nieczystości płynnych.

Według obecnego cennika za metr sześcienny nieczystości płynnych odprowadzonych do kanalizacji użytkownik płaci 4,97 zł. Taki sam metr sześcienny ścieków wywieziony z szamba kosztuje ok. 20 zł. Różnica to ok. 15,03 zł na m³ ścieków.

Dla przeciętnej, 4-osobowej rodziny są to już bardzo poważne pieniądze w skali roku. Mimo to wielu mieszkańców naszego powiatu nadal decyduje się na nielegalne pozbywanie się nieczystości, co przyczynia się do zatrucia środowiska i skutkuje sankcjami karnymi.

Warto też zwrócić uwagę na jeszcze inny, istotny, choć raczej niedostrzegany aspekt związany z realizacją tak dużego przedsięwzięcia. Jest nim mianowicie stworzenie możliwości uzyskania wpływów finansowych przez mieszkańców naszego miasta.

Dzieje się tak w wyniku korzystania przez firmy realizujące projekt z bazy noclegowej i gastronomicznej w Starachowicach oraz z wynajmowania od mieszkańców powierzchni biurowych, magazynowych i placów w celu składowania materiałów i urządzeń.

Spółka przyczynia się także do zwiększenia zatrudnienia na lokalnym rynku pracy powierzając wyłącznie lokalnym przedsiębiorstwom zadania związane z modernizacją nowych kilometrów wodociągów.

Starachowickie firmy takie jak: Zakład Produkcyjno-Usługowo-Handlowy Grzegorza Skwarlińskiego, Zakład Usług Wodnych i Komunalnych Adama Węgrzeckiego, Zakład Instalacyjny Wod. - Kan. Co i Gaz Jana Orczyka, Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Truchlewski”, czy Zakład Usług Budowlanych i Instalacyjnych Projektowanie i Wykonawstwo Anny Grochowiny wymieniają stare nitki wodociągowe z rur stalowych zastępując je nowymi rurami żeliwnymi.

Wymiana ta znacznie ograniczy straty wody, przyczyni się do zwiększenia bezawaryjności sieci, a także realizowania nieprzerwanych dostaw wody. Trzeba nadmienić, że zadania konserwacyjne spółka realizują wyłącznie ze środków własnych.

Bezpieczeństwo musi kosztować

Trzeba zdawać sobie sprawę, że oddanie do użytku nowych, tak wysokonakładowych i powodujących znaczny przyrost inwestycji, musi się przyczynić do wzrostu cen wody i ścieków, gdzie głównymi elementami składowymi są koszty amortyzacji oraz podatek od nieruchomości.

Z tytułu nowych inwestycji w 2011 r. majątek spółki powiększył się o ponad 2,2 mln zł na wodzie i 22,7 mln zł na kanalizacji. Dotyczy to inwestycji realizowanych zarówno przez PWiK, jak i współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej.

W ślad za tym wzrosła amortyzacja: o ponad 730 tys. zł na wodzie i ponad 935 tys. zł na ściekach. Analogicznie podatek od nieruchomości wzrósł o ponad 287 tys. zł na wodzie i blisko 1 mln 79 tys. zł na ściekach.

W ciągu ostatnich miesięcy diametralnie na niekorzyść zmieniła się sytuacja ekonomiczna kraju. Przełożyło się to na wzrost cen podstawowych nośników energii: w tym przede wszystkim energii cieplnej, prądu i paliw. W związku z tym wzrosły także koszty eksploatacji obiektów wodno - kanalizacyjnych.

PWiK ponosi koszty związane z bieżącym utrzymaniem stacji uzdatniania wody oraz przepompowni ścieków, które w większości zasilane są energią elektryczną. Wszystkie koszty, jakie ponosi spółka w celu prawidłowego wykonywania obowiązków (do czego zobowiązana jest wobec swoich odbiorców umowami o dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków) są kosztami uzasadnionymi i niezbędnymi do normalnego prowadzenia działalności.

Muszą więc zostać uwzględnione także przy kalkulacji taryf opłat za wodę i ścieki. Przychody spółki muszą być na takim poziomie, by zapewnić ciągłość zbiorowego zaopatrzenia w wodę odpowiedniej jakości i ilości oraz zbiorowego odprowadzania ścieków, a także pokryć uzasadnione koszty utrzymania i rozbudowy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych.

Taryfa wzrosła głównie przez koszty nowego majątku

Przy kalkulacji taryf opłat za wodę i ścieki na bieżący rok podstawę ustalenia stanowił, zgodnie z wymogami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, wskaźnik amortyzacji środków trwałych (zgodny z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych) oraz aktualne stawki podatku od nieruchomości i budowli, opłat za wbudowanie sieci w pas drogowy i opłat za korzystanie ze środowiska.

W przypadku pozostałych kosztów przyjmuje się wskaźnik wynikający ze wzrostu cen produkcji przemysłowej i cen nośników energii. Od 1 stycznia br. wzrosła też stawka VAT za usługę dostarczania wody z 7% na 8%, co również musiało zostać ujęte przy kalkulacji taryf.

W okresie od ostatniej zmiany taryfy w PWiK nastąpił przyrost sieci wartości blisko 25 mln zł. Przez to koszty amortyzacji wzrosły o 1 mln 740 tys. zł, a podatek od nieruchomości i budowli o 952 tys. zł. Te dwa składniki aż w 68% wpłynęły na wzrost ceny za wodę i ścieki.

A trzeba jeszcze pamiętać o: podwyżce cen materiałów i energii, wyższych wydatkach na materiały i usługi w związku z remontami sieci wykonywanymi przez spółkę ze środków własnych, wzroście opłat za umieszczanie urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych w pasie drogowym, podwyższeniu VAT- u na dostarczanie wody oraz odsetkach od kredytów zaciągniętych na wkład własny spółki w projekt „Wodociągi, kanalizacja i oczyszczanie ścieków w Starachowicach”.

Ponoszenie wyżej wymienionych kosztów jest niezbędne dla zachowania ciągłości świadczenia usług podstawowych. Nie oznacza to jednak, że są one zawsze na jednakowo wysokim poziomie.

Przedsiębiorstwo ciągle dąży, poprzez doskonalenie różnych aspektów swojej działalności, do ich obniżenia, jednakże postępujący wzrost innych kosztów niezależnych od PWiK powoduje, że w każdym kolejnym wniosku taryfowym, następuje wzrost kosztów działalności wodociągowej i kanalizacyjnej.

Taki stan rzeczy objawia się koniecznością dokonywania podwyżek cen wody i ścieków. Jest to nieuniknione, gdyż przedsiębiorstwo musi uzyskać niezbędne przychody ze sprzedaży swoich usług. Nie może bowiem dopuścić do powstawania strat na działalności podstawowej, a gdyby takie wystąpiły, to w kolejnym okresie taryfowym musiałyby być one wyrównane.

Taryfy winny być utrzymane na poziomie gwarantującym sfinansowanie wszystkich wydatków, w tym kosztów utrzymania, rozwoju, inwestycji. Taka systematyka działalności ma na celu ustrzec przedsiębiorstwo przed dekapitalizacją majątku.

NIK nie miała zastrzeżeń do taryf

Prawidłowość tworzenia taryf wodno – ściekowych przez PWiK była jednym z elementów kontroli przeprowadzonej w ubiegłym roku w spółce przez Najwyższą Izbę Kontroli.

NIK przyjrzała się taryfom z lat 2008 – 2010 stwierdzając prawidłowe, zgodne z wymogami rozporządzenia ministra budownictwa z 28 czerwca 2006 roku, sporządzenie wniosków o zatwierdzenie taryf, właściwe ich uzasadnienie oraz załączenie do nich odpowiednich sprawozdań, planów, tabel itp.

Pozytywna ocena wystawiona spółce świadczy o tym, że przy ustalaniu cen za wodę i ścieki PWiK zawsze miało na uwadze poszanowanie prawa oraz uwzględnienie tylko tych elementów, które muszą kształtować wysokość opłat.

M/P