Czasami odnoszę wrażenie, że niektórzy rządzący na szczeblu lokalnym, uznają, lub są przekonywani przez swoich doradców, o absolutnej dowolności w postępowaniu, jeśli tylko jest się wybranym. Uważają, że wystarczy stworzyć sobie bezpieczną większość radnych – do tego celu czasami służy popularna metoda „kija i marchewki”, aby spokojnie robić, czego tylko dusza zapragnie.

Grzegorz Walendzik
fot. Gazeta Starachowicka

Ostatnio przyjęta ustawa o finansach publicznych zwraca większą uwagę na proces kontrolny w samorządzie, dając radnym dodatkowe uprawnienia i narzędzia. Od radnych i ich poczucia odpowiedzialności za działania podejmowane przez organy wykonawcze (w gminach – wójtowie, burmistrzowie i prezydenci, a w pozostałych samorządach kolegialne zarządy) zależy, czy ta kontrola sprawowana w imieniu wyborców jest rzetelna, czy też nie. Artykuł 34 ustawy o finansach publicznych mówi o zasadach jawności gospodarowania środkami publicznymi realizowanej, między innymi poprzez:

…zapewnianie radnym danej jednostki samorządu terytorialnego dostępu do:
a) dowodów księgowych i dokumentów inwentaryzacyjnych - z zachowaniem przepisów o rachunkowości oraz o ochronie danych osobowych,
b) informacji o wynikach przeprowadzonych kontroli gospodarki finansowej,
c) sprawozdania z wykonania planu audytu za rok poprzedni (art. 34 ust.1 pkt 6)
oraz poprzez
…udostępnianie przez jednostki sektora finansów publicznych wykazu podmiotów spoza sektora finansów publicznych, którym ze środków publicznych została udzielona dotacja, dofinansowanie realizacji zadania lub pożyczka, lub którym została umorzona należność wobec jednostki sektora finansów publicznych (art. 34 ust.1 pkt 8);
…udostępnianie corocznych sprawozdań dotyczących finansów i działalności jednostek organizacyjnych należących do sektora finansów publicznych (art. 34 ust.1 pkt 9).

Ważnym czynnikiem dla oceny działalności władz samorządowych są też kontrole zewnętrzne, których wyniki muszą być udostępniane opinii publicznej, a stwierdzone nieprawidłowości powinny być wyjaśniane i eliminowane przez organy wykonawcze.
Przykładowo na stronie internetowej Gminy Starachowice można dowiedzieć się o wynikach kontroli zakończonych w 2011 roku. Było ich kilka, a oto przykładowe konkluzje z niektórych, dotyczące nieprawidłowości w funkcjonowaniu naszego samorządu.

W informacji pokontrolnej projektu nr RPSW.OS.03.00-26-279/08 pn. „Budowa krytej pływalni przy ul. Szkolnej w Starachowicach”, przeprowadzonej przez Urząd Marszałkowski stwierdzono, że: …w zakresie rzeczowym został on zrealizowany zgodnie z wnioskiem i umową o dofinansowanie realizacji projektu nr RPSW.05.03.00-26-279/08 "Budowa krytej
pływalni przy ul. Szkolnej w Starachowicach" z zastrzeżeniem co do naruszeń w przeprowadzonym postępowaniu przetargowym na roboty budowlane opisanych szczegółowo w ad.3. niniejszej Informacji. Ponadto, Zespół Kontrolny stwierdził rozbieżności pomiędzy przedmiarem robót, kosztorysem ofertowym i kosztorysem powykonawczym w ilości wykonanych robót.

Na pewno interesujące dla radnych (w świetle niedawnych kontrowersji przy ustalaniu cen wody dla mieszkańców) powinny być wyniki kontroli przeprowadzonej w Urzędzie Miejskim w Starachowicach przez Najwyższą Izbę Kontroli w zakresie prowadzenia zbiorowego zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków w latach 2008-2010 (I półrocze).
Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniła, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości, działalność Prezydenta Miasta Starachowice w zakresie objętym kontrolą. Dla zrozumienia oceny przypominam, że NIK stosuje czterostopniową skalę ocen (podaję od najwyższej do najniższej) – pozytywną, pozytywną pomimo uchybień, pozytywną pomimo nieprawidłowości i negatywną. We wspomnianej kontroli, w podsumowaniu nieprawidłowości zostały określone w sposób następujący:

Stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości polegały w szczególności na:
- niedokonywaniu weryfikacji kosztów PWiK dotyczących zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, pod względem celowości ich ponoszenia;
- nieuwzględnieniu w regulaminie organizacyjnym Urzędu zadań związanych ze zbiorowym zaopatrzeniem w wodę i zbiorowym odprowadzaniem ścieków

Czas pokaże, czy wszyscy radni zechcą wznieść się ponad polityczną lub grupową zależność i pochylą się nad wynikami niewątpliwie obiektywnych kontroli oraz spróbują dowiedzieć się od Prezydenta o przyczynach stwierdzonych nieprawidłowości, a także wyciągniętych wnioskach?

Grzegorz Walendzik
(radny w latach 1990-2010)