Wariacje Goldbergowskie Johanna Sebastiana Bacha wypełnią program drugiego koncertu Festiwalu Muzyka w Opactwie, który rozpocznie 14 września o godz. 20.00 w wąchockim opactwie. Koncert wykonywany będzie na specjalnie na tę okazję przywiezionym klawesynie z Pragi będącym kopią instrumentu zamówionego i wykonanego dla J. S Bacha w 1710 roku w pracowni Michaela Mietke w Berlinie.

"Bach u Cystersów"

Utwór powstał na zamówienie hrabiego Hermana Karla von Keyserlinga, ambasadora Rosji na dworze Saksonii, u którego służbę nadwornego muzyka pełnił jeden z uczniów Bacha, Johann Gottlieb Goldberg. Jak podaje Johann Nikolaus Forkel, biograf Bacha, hrabia Keyserling, który cierpiał na bezsenność, zamówił u Bacha ‘kojący’ utwór, który Goldberg mógłby ‘aplikować’ mu jako środek nasenny. Johann Goldberg był pierwszym wykonawcą utworu i od jego to właśnie nazwiska wariacje wzięły swą nazwę. Jak legenda głosi, ‘lekarstwo’ działało uśmierzająco. W długie bezsenne noce hrabia zwracał się do swojego muzyka: "Mój drogi Goldberg, zagraj mi jedną z moich wariacji’. Hrabia sowicie wynagrodził kompozytora. Bach otrzymał złoty puchar wypełniony 100 złotymi Ludwikami.

Była to najwyższą gażą jaką Bach kiedykolwiek otrzymał za swoją kompozycję.
Nie wiadomo, czy ta historia to barwna legenda czy nieco tylko podbarwiona historyczna prawda. Wiadomo jednak, że Bach, miał wyraźną niechęć do wariacji jako formy muzycznej. Uważał, że narzucony wymóg powtarzalności schematu harmonicznego ogranicza kreatywność kompozytora. Wariacje Goldbergowskie są jedynymi wariacjami jakie Bach kiedykolwiek skomponował. Fakt, że przyjął zamówienie za tak bajeczne honorarium sugeruje, że jego wysokość skłoniła go do przełamania niechęci do zamówionej kompozycji i zda się przemawiać za wiarygodnością tego przekazu. A że barwny, chętnie za nim się opowiadamy.
Wariacje Goldbergowskie są obok Beethovenowskich Wariacji na temat Diabellego najwspanialszym przykładem formy wariacyjnej w historii muzyki.

W koncercie w Wąchocku, wariacje usłyszymy w wykonaniu światowej sławy niemieckiej klawesynistki Christine Schornsheim. Artystka urodzona w Berlinie, ukończyła klasę fortepianu w Spezialschule für Musik Berlin w 1976, i w 6 lat później Hochschule für Musik Berlin. Fortepian zdradziła dla klawesynu i od 1985 roku jej działalność artystyczna związana jest głównie z klawesynem.

Występowała jako solistka pod batutą takich dyrygentów jak Sir Georg Solti, Seiji Ozawa, Claudio Abbado, Leopold Hager, Peter Schreier, Marcus Creed, Georg Christoph Biller, Helmuth Rilling, Gilbert Varga, Hermann Max, jak również Christoph Poppen. Christine Schornsheim występowała w salach koncertowych całego świata. Jej najważniejsi muzyczni partnerzy to Andreas Staier (koncerty na dwa klawesyny), Christoph Huntgeburth, Ulla Bundies i Mary Utiger.

Christine Shornsheim uhonorowana jest licznymi nagrodami, m.in. za nagrania trzech koncertów klawesynowych C.P.E. Bacha, W.F. Bacha i J.Ch. Bacha. W lutym 2005 roku nagranie z udziałem artystki kompletu dzieł fortepianowych J. Haydna na pięciu historycznych instrumentach klawiszowych dokonane przez Capriccio / WDR zostało nagrodzone we Francji prestiżową nagrodą "Diapason d'Or Jahrespreis 2005" oraz w Niemczech "Preis der Deutschen Schallplattenkritik" i "Echo Klassik 2005".

Od listopada 1992 roku Christine Schornsheim piastuje stanowisko profesora klasy klawesynu w Hochschule für Musik und Theater w Lipsku, a obecnie profesora w Hochschule für Musik und Theater w Monachium. Jest regularnie zapraszana jako członek jury na międzynarodowe konkursy klawesynu.

W Wąchocku p. Shornsheim grać będzie na klawesynie, który jest kopią XVIII-wiecznego dwu-manułowego klawesynu Michael’a Mietke. Instrumnet zbudowany został w 2005 r. w pracowni Jana Bečička & Stanislav Hüttl’a & Petr Šefl’a, w Hradec Králové.

I sam Petr Ṧefl osobiście przywiózł instrument z Pragi do Wąchocka. Nie tylko przywiózł, ale jak zwykle stroi, pieści i dogląda. Tak jak my wszyscy, Petr jest wielkim fanem Wąchocka. Charyzmat Opactwa i na niego podziałał. Od zeszłego roku, Petr wciągnął się aktywnie w działania naszej Fundacji i jest obecnie członkiem Rady Programowej Festiwalu. Bardzo cenimy sobie jego pomoc, zapał, zaangażowanie i oczywiście olbrzymią wiedzę.

Sławomir Biel

DOŁĄCZ DO NAS NA FACEBOOKU